Kharku Sangarsh Di Sakhi-2 | ਖਾੜਕੂ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਸਾਖੀ-੨
ਭਾਈ ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵਲੋਂ ਲਿਖੀ ਖਾੜਕੂ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਅਤੇ ਅਮਲ ਦੀ ਅਗਲੀ ਕੜੀ “ਖਾੜਕੂ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਸਾਖੀ-੨: ਸਾਧਨ, ਸਬੱਬ, ਸਿਦਕ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤ” ਜਾਰੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਖਾੜਕੂ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਕਈ ਨਵੇਂ ਪਸਾਰ ਅਤੇ ਪਰਤਾਂ ਖੋਲ੍ਹਦੀ ਹੈ। ‘ਖਾੜਕੂਆਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਕਿਥੋਂ, ਕਿਵੇਂ ਮਿਲੇ ਜਾਂ ਮਿਲਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਵੰਡ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ’ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਸ਼ਸਤਰ ਨਾਲ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਵਾਰਤਾ ਤੋਂ ਆਰੰਭ ਹੋ ਕੇ ਓਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਰ ਅਹਿਮ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨੂੰ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਛੋਂਹਦੀ ਹੈ। ਖਾੜਕੂ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਅਹਿਮ ਸਵਾਲ ਬੈਂਕ ਮਾਂਜੇ, ਗੈਰ-ਭਾਰਤੀ ਦੇਸਾਂ ਵਲੋਂ ਖਾੜਕੂਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਵੱਡੇ ਜਰਨੈਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਬਾਰੇ ਲੰਮੀਆਂ ਸਾਖੀਆਂ ਵਿਚ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਖਾੜਕੂ ਸਿੰਘ ਪੁਲਸ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਘਾਤਾਂ ਅਤੇ ਘੇਰਿਆਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚੇ ਅਤੇ ਖਾੜਕੂਆਂ ਦੇ ਸਿਖਰਲੇ ਜਤਨਾਂ ਤੋਂ ਕੇ.ਪੀ.ਐਸ. ਗਿੱਲ, ਕੁਲਦੀਪ ਬਰਾੜ, ਭਜਨ ਲਾਲ, ਰਿਬੈਰੋ, ਰਾਜ ਕਿਸ਼ਨ ਬੇਦੀ ਆਦਿ ਹੋਰ ਅਹਿਮ ਤੇ ਆਹਲਾ ਅਫਸਰ ਕਿਵੇਂ ਬਚਦੇ ਰਹੇ? ਖਾੜਕੂ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਇਹ ਜੰਗ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਮੰਡੀ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਜਾਣੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ? ਖਾੜਕੂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਤੇ ਸਫਰ ਕਿਵੇਂ-ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਜਾਨ ਹੂਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਾਅਦੇ ਪੁਗਾਏ? ਅਜਿਹੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਬਿਰਤਾਂਤ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਸਿਵਾਏ ਵੱਖੋ-ਵੱਖ ਖਾੜਕੂ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ/ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਜਤਨਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਗੱਲਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਨਾਲ ਸਿਦਕ ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਦੇ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਪੰਥ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ‘ਪੁਲਸ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਨਿਭਾਈ’ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਗੌਲਣਯੋਗ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਖਾੜਕੂ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਉੱਤਰ ਦਿੰਦੀ ਹੋਈ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਨਵੇਂ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਿੱਖੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਪੀਡੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੇ ਉਸਰੀ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਪੇਸ਼ ਹੈ।
The next installment of the experiences and actions of the Kharku struggle written by Bhai Daljit Singh, titled 'Kharku Sangharsh Di Sakhi-2: Sadhan, Sabab, Sidak, and Shahadat,' has been released. This book opens up many new dimensions and layers of the Kharku struggle. It starts with the discussion of 'where and how Kharkus obtained weapons and how they distributed them,' and it touches on every significant event of that time in relation to the Sikhs' relationship with arms.
Important questions addressed in this book include the role of banks, assistance from foreign countries to the Kharkus, and the deeds and sacrifices of major generals of the struggle. The book discusses these questions in extensive narratives.
It also explores how Kharku Singh survived major ambushes and sieges by police forces, as well as how important officers like K.P.S. Gill, Kuldeep Brar, Bhajan Lal, Ribeiro, and Raj Kishan Bedi managed to evade capture. How did this conflict come to be known in the international arms market? How did the Kharku Singhs navigate the borders and fulfill their promises while risking their lives? Many such stories can be found in this book.
Additionally, it clarifies various relationships between different Kharku factions and their shared and distinct efforts. The grand narrative of the Singhs who achieved martyrdom while demonstrating steadfastness is presented to the Panth for the first time. The book also highlights how the police both collaborated and opposed the Kharkus, which is a significant aspect of the narrative. While answering numerous questions about the Kharku struggle, this book also raises many new ones. It presents a profound exploration of the relationship between Sikhism and martyrdom to the readers